Ronduit

Een medewerker van Rijn IJssel Studentzaken vertelt een bijzonder verhaal uit de praktijk

Door: Monique Samsen

Tegeltjeswijsheid

Twee van bovenstaande tegeltjesspreuken hingen vroeger bij het fornuis van mijn opa en oma. Het is wijsheid die al zo oud is als de weg naar Rome. Of ouder.

Toch komt er in de praktijk maar knap weinig van terecht. In de race om een goede plek in de onzekere maatschappij zie ik studenten met allerlei angsten waar ze zich vervolgens door laten leiden. Zelfs de voorgaande zin, is angstig: het is helemaal geen race, tenzij je dat er van maakt.

In de praktijk mag het dus niet zijn, zoals het is. Er zijn studenten die geen fouten mogen maken van zichzelf. Ze piekeren vooraf over worstcasescenario’s en hoe die te voorkomen in plaats van achteraf gewoon spijt te hebben. Niet alle studenten volgen hun hart, en angst is een raadgever waar ze met grote aandacht naar luisteren.

Hiervan kunnen we de evolutie de schuld geven: angst waarschuwde ons vroeger voor echte beren op de weg. Handig, want anders waren we in de afgelopen eeuwen geëindigd als berenvoedsel. Nu is de wolf weer gesignaleerd, maar over beren heb ik nog niets gelezen. En toch is angst ook nu nog handig: in samenwerking met ons goede geheugen en denken zorgt angst ervoor dat studenten weten dat ze op weg naar school bijvoorbeeld goed moeten oppassen om zo ongelukken te voorkomen. Dan is angst een goede raadgever.

Maar dat is het ook heel vaak niet. En dat ligt vooral aan de samenwerking met dat denken, dat laat ons namelijk nogal eens in de steek. Het denken is niet zo objectief, zoals we zouden willen. Het is magnetisch en associeert er op los. Zo kan een student tijdens een spreekbeurt de gedachte hebben compleet voor schut te staan en te falen, terwijl dat feitelijk niet gebeurt. Of ’s ochtends zijn bed niet uit willen, want ‘wat heeft het allemaal nog voor zin?’

Er staan voor ons denken dus beren op de weg, terwijl er geen beren zijn. Dat wéten we ook wel, maar toch geven onze gedachten en gevoelens ons alarm: wegwezen hier! Ook als er echt iets vervelends is gebeurd - zoals een onvoldoende of een relatie die is beëindigd kunnen studenten behoorlijk aan het denken en voelen slaan met als grootste waarschuwing “dit nooit meer!” Helaas kunnen we dat niet sturen.

Dus grijpen we weer terug naar de oude wijsheid: hoe leren we studenten dát te accepteren wat niet te veranderen is? Hoe leren we ze flexibel te zijn tijdens het werken en vooral daarin hun hart te volgen? Dat het is zoals het is en dat je kunt leren van fouten?

Dit is niet alleen iets wat bij Studentzaken hoort en is ook niet alleen voorbehouden aan het werkveld: dit is een manier van hoe je in het leven kunt staan. Docenten ontvangen daarom een cursus Mindfulness op Rijn IJssel en zelf heb ik recent een praktisch werkboek geschreven met handvatten daarvoor in de begeleiding van (kinderen en) jongeren.

Wat levert het op? Nog geen uur geleden vertelde een student me dat ze de afgelopen dagen in de ochtend telkens zichzelf herinnerde aan ons laatste gesprek: “Je kunt zelfs compleet niet gemotiveerd zijn of geen zin hebben en tóch gaan! En toen ik ging, was het natuurlijk echt wel leuk.”

Beroepsvaardigheden? Nee, tegeltjeswijsheid!